Uwielbiam Święta. Uwielbiam kiedy wszystko pokryte jest śniegiem (nawet kiedy mieszkałem na tropikalnej wyspie Guam), Świętego Mikołaja, elfy, renifery i cukrowe świąteczne laseczki. Uwielbiam nawet świąteczne piosenki grane bez przerwy przez dwa miesiące.
Przede wszystkim jednak uwielbiam spotykać się z rodziną, zajadając się ciasteczkami, śpiewając razem kolędy, plotkując i śmiejąc się. To wspaniała zabawa!
Nie lubię z kolei świątecznych zakupów, nadmiernej konsumpcji, rozszalałych centrów handlowych, zadłużonych konsumentów, śmieci, czasu zmarnowanego na owijanie prezentów i masę zbędnych rzeczy, które temu towarzyszą.
Co za nonsens! Uwielbiam Święta, ale zakupy muszą ustać. Poniżej podaję powody dlaczego. Ostrzegam: będzie to polemika o imponujących rozmiarach.
1. Uwaga skupiona na kupowaniu, a nie dzieleniu się. Uwielbiam koncepcję obdarowywania ukochanych osób, jednak ideę te przekręcono. W obecnych czasach ludzie wyruszają na zakupy w rozszalałym pędzie, zupełnie jak wygłodniałe wampiry upajające się smakiem świeżej krwi. Przez miesiąc kupujemy, a później jednego poranka rozrywamy opakowania prezentów, o których następnego dnia i tak zapominamy. O co tu więc chodzi - o kupowanie czy dawanie?
2. Dobrze jest obdarowywać, ale zakupy to nie rozwiązanie. Po raz kolejny, uwielbiam dawać, ale czy żeby dawać, musimy kupować? Ludziom wydaje się, że zakupy są rozwiązaniem każdego problemu, jednak myślenie takie doprowadziło do powstania społeczeństwa zadłużonego i zakopanego pod górą niepotrzebnych przedmiotów. Można znaleźć inne sposoby na obdarowywanie: upiec ciastka, umyć komuś samochód, popilnować komuś dziecka, po to aby rodzice mogli wieczorem wyjść, utworzyć album fotograficzny, pomóc przy przeprowadzce.
3. Marnotrawstwo. Zacznijmy od opakowań: opakowanie każdej zabawki stanowi podwójną objętość samej zabawki. Ilości kartonu, plastiku i metalowych opasek są absurdalne. Poza tym, każdą rzecz, którą kupujemy przynosimy do domu w torbie. Często wkładamy wszystko do pudełek. Później kupujemy papier i wszystko w niego zawijamy. W dzień Bożego Narodzenia całe opakowanie wyrzucamy. Na koniec sam prezent - ludzie dostają tak wiele, że nie są w stanie wszystkiego docenić. Wędruje więc on do szafy i odchodzi w zapomnienie.
4. Przygnębiający dług. Większość ludzi wydaje setki jeśli nie tysiące dolarów na prezenty i opakowanie. Nie mówiąc już o pieniądzach wydanych na paliwo, żeby dojechać do różnych sklepów i tuczące jedzenie w centrach handlowych. Wszystkie te wydatki trafiają na kartę kredytową (i w talię), którą musimy następnego roku spłacić z wysokimi odsetkami. Nawet jeśli nie popadniesz w dług, wydajesz pieniądze zarobione długimi godzinami ciężkiej pracy - czy naprawdę tak chcesz spędzić swoje życie, płacąc za zbędne przedmioty po to, żeby korporacje mogły się bogacić?
5. Okropna, bezbarwna, przyprawiająca o zawrót głowy reklama. Nie znoszę reklamy, a w Święta jest tylko gorzej. Reklamy atakują cię bez przerwy dopóki się nie poddasz - i to naprawdę działa. Udowodniono, że pod wpływem reklam kupujesz więcej, więcej chcesz, częściej sięgasz po kartę kredytową. Nie oglądam telewizji, nie czytam gazet, ani magazynów, blokuję reklamy w swojej wyszukiwarce (AdBlock), żeby nie być na to narażonym.
6. Paliwo. Jeśli udajesz się na zakupy samochodem, zużywasz dużo paliwa. Nawet jeśli tylko zamawiasz przez Internet, pomyśl o paliwie zużytym do dostarczenia produktów (w trybie ekspresowym!) do twojego domu. Poza tym, paliwo zużyte do produkcji przedmiotów, przetransportowania surowców do fabryki, ścięcia surowców, przetransportowania gotowego produktu do sklepów i magazynów z całego świata (najczęściej z Chin), nie wspominając już o paliwie potrzebnym do produkcji i transportu opakowań. Wszystko to stanowi kilka milionów metrycznych paliwa zmarnowanego na wręczenie prezentów, które wkrótce odejdą w zapomnienie.
7. Na świecie nadal są głodni ludzie. W gorączce jaką są świąteczne zakupy wydajemy absurdalne ilości pieniędzy, co jest czystym marnotrawstwem. W innych krajach ludzie walczą o jedzenie, leki, schronienie, czystą wodę pitną. Wydajemy tak dużo w tym pokazie konsumenckiej zachłanności, podczas gdy pieniądze te można by było przeznaczyć na wykarmienie kilkudziesięciu rodzin. Jeśli chcesz wydać pieniądze, pomyśl o przekazaniu ich organizacji pomagającej tego rodzaju rodzinom. Wiem, że brzmi to moralizatorsko, ale w obecnych czasach potrzeba nam takiego przypomnienia.
8. Nieustający bałagan. Co dzieje się z prezentami? Wędrują na półki, do szaf, na podłogę. Mamy już wystarczająco dużo rupieci - czy potrzeba nam więcej? Już mamy problem ze znalezieniem miejsca na wszystko, co posiadamy. Czemu chcemy zagracić nasze domy jeszcze bardziej? Czemu chcemy wymusić na tych, których kochamy, przyjęcie kolejnych przedmiotów, znalezienie dla nich miejsca w ich już i tak zagraconych domach, tylko po to, żebyśmy nie poczuli się obrażeni, kiedy przyjdziemy z wizytą? Czy takie zobowiązanie to naprawdę dobry prezent?
Pytania
Pytanie: A co z dziećmi?
Odpowiedź: Dzieci uwielbiają prezenty (mam sześcioro - coś wiem na ten temat!) Ja sam je uwielbiałem, kiedy byłem dzieckiem. Czy mamy ich tego pozbawić? Jest to trudne pytanie, ale z drugiej strony warto rozważyć, czego dzieci uczymy. Nie tylko uczestniczą one w rozpakowywaniu prezentów, ale też są świadkami zakupów. Uczymy ich robienia zakupów i przeceniania dóbr materialnych. Wyobraźcie sobie ich życie kiedy dorosną - życie wypełnione zakupami, długiem i marnotrawstwem, bo to się liczy naprawdę, tak? A więc dla czystej, trwającej dwie godziny radości rozpakowania kilku prezentów w dzień Bożego Narodzenia przekazujemy im wartości konsumenckie, które pozostaną w nich na całe życie.
Myślę, że zamiast tego Święta mogą być wspaniałą okazją, żeby przeprowadzić z dziećmi otwartą dyskusję na temat zakupów i długu. Czy otrzymałeś tego rodzaju lekcję, kiedy byłeś dzieckiem? Byłoby ci lepiej gdybyś ją otrzymał? Jest to również wspaniała okazja, żeby nauczyć dzieci dawania, wolontariatu i pomagania tym, którym się gorzej powodzi, znajdowania sposobów innych niż zakupy na spędzanie czasu z rodziną. Moje dzieci chcą dostawać prezenty, ale nie chcę, żeby myślały, że jedynie na tym polegają Święta. Prowadzimy takie dyskusje i będziemy je kontynuować także w tym miesiącu.
Pytanie: A co z rodziną?
Odpowiedź: Uwierzcie mi, że rodzina obędzie się bez kilku prezentów od was. Pozwólcie im dalej robić zakupy i dawać prezenty, ale w tym roku możecie im po prostu powiedzieć, że nie będziecie brać w tym udziału. Wyślijcie im link do tego artykułu i wyjaśnijcie dlaczego.
Święta to także wspaniała okazja (widzicie jak lubię przemieniać problemy w możliwości?) do zapoczątkowania nowych tradycji z rodziną - kolędujcie, zróbcie z popcornu łańcuchy choinkowe, upieczcie ciastka i ciasta, wyjdźcie na świeże powietrze pograć w piłkę nożną, stwórzcie album z wycinkami z okresu Świąt, zostańcie wolontariuszami.
Pytanie: Ale ja uwielbiam dawać prezenty!
Odpowiedź: Pewnie, a kto nie lubi? Być może uwielbiasz też zakupy. Dla wielu ludzi nie ma lepszej rozrywki niż zakupy. W moim rozumieniu może to stanowić problem: być może wykorzystujesz zakupy, żeby sprawić sobie chwilową przyjemność, żeby wypełnić lukę w swoim życiu, żeby poprawić sobie humor kiedy jesteś przygnębiony, zestresowany i samotny. Nie mówię, że taka jest twoja sytuacja, ale wielu ludzi tak postępuje i dobrze jest przyjrzeć się tym rzeczom. Większe szczęście można znaleźć w prostszych czynnościach, które nie wymagają wydawania pieniędzy: spędzanie czasu z rodziną, tworzenie, czytanie, wyjście na świeże powietrze i aktywne spędzanie czasu.
Nawet jeśli nie jesteś uzależniony od zakupów, być może po prostu lubisz dawać prezenty. W porządku - ale może pomyślisz o wręczaniu bardziej znaczących prezentów, które nie wymagają dużych zakupów. Stworzenie albumu fotograficznego czy albumu z wycinkami, w przeciwieństwie do użycia karty kredytowej, wymaga czasu i namysłu.
Pytanie: Jak przekonać partnera, który stawia znak równości pomiędzy szczodrymi prezentami a miłością i uznaniem?
Odpowiedź: Zdecydowanie nie jest to proste. Potrzeba tutaj jednak ważnej rozmowy. Trzeba ją przeprowadzić bez zarzutów czy urazy i sprawić, że druga osoba nie poczuje się atakowana. Porusz ten temat jako część trwającej dyskusji o rzeczach, na temat których masz pewne przemyślenia - możesz nawet wykorzystać ten post jako punkt wyjścia.
Jest to bardzo ważna dyskusja, ponieważ wiele par z tego powodu popada w dług - jeden z partnerów przykłada większą wagę do dóbr materialnych, zakupów, prezentów i tak dalej, a drugi partner nie znosi toczyć bojów na ten temat, więc nic nie mówi. Powody finansowe to bardzo poważny powód rozstań. A więc znalezienie zdrowego sposobu, żeby umieć rozmawiać o wartościach, celach finansowych i w jaki sposób chcecie przeżyć swoje życie jest niezwykle ważne. Zróbcie to łagodnie, ze zrozumieniem, jako sposób na wspólne życie w zespole, a nie dwoje ludzi walczących ze sobą.
Na początek dobrym pomysłem jest napisanie postu na blogu lub listu do partnera opisującego swoje uczucia - bez atakowania nikogo. Możesz wyjaśnić dlaczego nie dajesz prezentów, że nadal kochasz swojego partnera, ale chcesz to pokazać w niekonsumencki sposób, że są inne tradycje, którym oboje możecie dać początek, żeby dzielić się miłością.
Alternatywa dla zakupów.
Istnieje tak wiele świetnych pomysłów, ale przytoczę jedynie kilka:
- Spędźcie czas z rodziną w inny sposób: kolędujcie, pieczcie, obejrzyjcie film Życie jest piękne, pograjcie w piłkę nożną.
- Zgłoście się z rodziną jako wolontariusze do schroniska dla bezdomnych.
- Zamiast prezentów poproście rodzinę i przyjaciół o przekazanie datków na cele charytatywne wybranej fundacji.
- Stwórzcie prezenty, które mają sens.
- Zorganizujcie wymianę prezentów i podarujcie coś cennego (co już do was należy).
- Upieczcie upominki.
- Postawcie na przeżycie zamiast wręczanie rzeczy materialnych: zróbcie razem coś fajnego, idźcie na plażę i nad jezioro.
- Odszukajcie nadzieję. Święta mają taki potencjał, żeby być czymś więcej niż zakupami – mogą być czasem nadziei, odnowy, rodziny, inspiracji, kontemplacji. Porozmawiajcie o tym ze swoją rodziną – w jaki sposób możemy pozostać pełni nadziei, wdzięczności, chęci pomocy? W jaki sposób możemy być prezentami sami dla siebie zamiast zamartwiać się o zakup prezentów?
- Poszukajcie prezentów na Goodwill. Są tam rzeczy przetworzone, a pieniądze pomagają słusznej sprawie.
